Economische bedrijvigheid middenin een aantrekkelijk, natuurlijk en veilig kustlandschap, kan dat? Het Zeeuws Landschap droomt ervan en wil een voorbeeld stellen met het Kustlaboratorium. Een innovatief project dat laat zien dat  aquacultuur en een mooi landschap in een kustzone prima samengaan. Het Zeeuwse Landschap ontving in 2010 een bedrag van 6,25 miljoen euro van de Postcode Loterij om dit droomproject te realiseren.  

Achtergrond

Vanaf de elfde eeuw is met veel inspanning Zeeuws land veroverd op het zeewater. Dijken sloten het gewonnen land hermetisch af van de woeste Noordzee. Maar doordat er geen nieuwe klei aanslibt en de grond inklinkt, komen de Zeeuwse eilanden steeds lager te liggen. En niet zonder gevolgen. Door de toenemende opwaartse druk van het zeewater, wordt het steeds moeilijker om grondwater zoet te houden. De grond verzilt en dat heeft een negatieve invloed op de land- en tuinbouw.

Toch is er een manier om gebruik te maken van de zouter wordende Zeeuwse grond: zilte aquacultuur. Zilte aquacultuur is de teelt van planten en dieren uit zee op het zilte vaste land of in bassins met zeewater. Maar er zit een nadeel aan. Aquacultuur in een landschap heeft al snel een industriële uitstraling. Voor omwonenden onaantrekkelijk en het past niet bij de wens om het landschap mooi te houden. Bovendien vermindert het   de toeristische aantrekkingskracht van de Zeeuwse kust. Met het Kustlaboratorium wil Het Zeeuwse Landschap laten zien dat dit anders kan: landschap en ecologie in harmonie brengen met economische ontwikkeling, toerisme en kustveiligheid.

Aanpak

De provincie Zeeland legt ten westen van Breskens ‘Waterdunen’ aan. Een natuur- en recreatiegebied van 350 hectare, net zo groot als zo’n 500 voetbalvelden samen. In een deel van dit gebied wordt het Kustlaboratorium gerealiseerd. Op de zilte grond worden in de nabije toekomst schelpdieren en zeegroenten, zoals zeekraal, gekweekt. Dit gebeurt op een manier die geen afbreuk doet aan de landschappelijke, natuurlijke en recreatieve kwaliteit van het gebied. Duurzame aquacultuur dus.

Stand van zaken

De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in onderzoek en draagvlak voor het Kustlaboratorium. Ook de realisatie is van start gegaan: eind 2016 is het hoofdgebouw opgeleverd, waar technische functies en infocentrum in ondergebracht gaan worden. Dit gebouw ligt op het erf van de gerestaureerde boerderij ’t Hof Waterdunen, wat het centrum voor natuurbeheer van Waterdunen en tevens het centrum van de aquacultuuractiviteiten wordt.

De aanleg van het gebied Waterdunen gaat verder in 2018,  evenals de werkzaamheden voor het Kustlaboratorium. Het vergunningstraject voor de aanleg van de Oestergeul is vrijwel afgerond; de aanleg ervan zal in het najaar van 2017 starten. In deze nieuwe getijdengeul kunnen schelpdieren gekweekt worden. De inrichtingsplannen voor de zilte landbouwpercelen zijn gereed; de grondwerkzaamheden die onderdeel zijn van de inrichting, zijn in voorbereiding. 

In de loop van 2018 zal een speciale getijdenduiker twee keer per etmaal bij vloed zeewater binnenlaten en dan kan de aquacultuur echt van start gaan.