De opwarming van de aarde is één van de grootste problemen van deze tijd. Om de verdere klimaatverandering tegen te gaan moeten we af van het gebruik van fossiele brandstoffen en schakelen we over op schone, hernieuwbare bronnen zoals zon en wind.

Een ander groot probleem is de achteruitgang van de biodiversiteit. Wereldwijd nemen op het land en in de zeeën en wateren de soorten en het aantal planten, dieren en insecten steeds verder af. Dat is zorgwekkend, want zonder een gezonde biodiversiteit hebben wij als mensen straks geen schoon water, vruchtbare grond en een stabiel klimaat.

Het Droomfondsproject De Rijke Noordzee doet iets bijzonders: zij brengen natuurherstel en het gebruik van schone windenergie samen. Een gezonde Noordzee, bron van duurzame energie, rijk en vol leven. Dát is de toekomst!

Achtergrond

De Noordzee kende ooit een rijk bodemleven met natuurlijke riffen waar onder andere vissen en schaal- en schelpdieren volop leefden. Tegenwoordig ziet de bodem van de Noordzee er heel anders uit en bestaat het vooral uit zand. Bijna alle riffen zijn door visserij en ziektes verdwenen en het onderwaterleven in de Noordzee, het grootste natuurgebied van Nederland, is enorm afgenomen. Maar er zijn mooie kansen om dit te veranderen! In de Noordzee worden de komende jaren windmolenparken gebouwd die grote delen van Nederland van duurzame energie gaan voorzien. Juist in windparken mag niet over de bodem worden gevist, daardoor kunnen deze gebieden uitstekend fungeren als kraamkamer voor onderwaternatuur.

Aanpak

In samenwerking met de windparkeigenaren en –bouwers legt De Rijke Noordzee verschillende kunstmatige riffen aan op 5 locaties in windparken voor de Nederlandse kust. Op deze riffen worden soorten als oesters, en paardenmosselen geplaatst. Op hun beurt trekken deze soorten weer ander zeeleven aan zoals krabben, kreeften en vissen. Elke locatie wordt intensief gemonitord. Daarbij wordt onderzocht  wat de ideale omstandigheden zijn voor optimale natuurversterking. De resultaten worden gedeeld met de wetenschappers, wind- en watersector en de overheid. 

Deze aanpak en de inzichten die het oplevert op het gebied van natuurherstel dienen als basis voor alle toekomstige windparken op zee in Nederland, maar ook in de rest van de wereld. De resultaten uit de projecten worden vastgelegd  in een vrij toegankelijke toolbox, zodat de juiste aanpak bij de bouw van ieder nieuw windpark kan worden toegepast.

Stand van zaken

In de afgelopen periode is er hard gewerkt aan het maken van afspraken met de 6 testlocaties. Dit zijn bestaande of nieuw te bouwen windparken. Eind 2020 is het eerste project van start gegaan. Bij een windpark voor de kust van Zeeland zijn succesvol 2400 platte oesters op de zeebodem geplaatst. De komende jaren gaat de organisatie met speciale camera-apparatuur monitoren wat er gebeurt op de bodem. Zo komen zij te weten  of de oesters zich voortplanten, op welke ondergrond de jonge oesters zich het liefste vestigen en welk ander zeeleven de oesters hopelijk aantrekken. De kennis die wordt opgedaan, delen zij weer en kan vervolgens worden toegepast bij de aanleg van toekomstige windparken op zee.

Inmiddels is er gestart met de kweeklijn met de ziektevrije oesters die voor dit Droomfondsproject in Nederland zijn opgedoken. Met succes: het is gelukt om oesters te vermeerderen. In de zomer van 2020 hebben de eerste oesters hun larven losgelaten waarvan een deel inmiddels uitgegroeid tot een kleine oester. Deze gekweekte oesters zullen straks in de projecten worden uitgezet.

Vorig jaar is de ‘Innovation Challenge’ gestart. Partijen werden opgeroepen om ‘het perfecte kunstmatige rif’ te ontwerpen voor de oesters’. De winnaar van de challenge is Arc Marine geworden met hun ‘reefcubes’; kunstriffen voor mosselen en inktviseieren. Deze constructie wordt momenteel uitgebreid getest en zal, als het goed gaat, binnen het project worden ingezet.